TÜKETİCİ HAKLARI: AYIPLI MAL VE HİZMETLER KARŞISINDA HAKLARINIZIN KORUNMASI
Günümüzde tüketiciler, satın aldıkları ürün veya hizmetin taahhüt edilen kalite, güvenlik ve kullanıma uygunluk standartlarına sahip olmasını beklerler. Ancak bu beklentiler her zaman karşılanmayabilir. Malın veya hizmetin sözleşmede belirtilen niteliklere uygun olmaması, kusurlu veya eksik teslim edilmesi durumunda, tüketici "ayıplı mal" ya da "ayıplı hizmet" durumuyla karşı karşıya kalır. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (6502 Sayılı Kanun), bu tür durumlarda tüketicilere belli haklar tanımaktadır.
Avukatlık büromuz, ayıplı mal ve hizmetlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü, tüketici haklarının korunması ve tazminat taleplerinin yerine getirilmesi konularında hukuki destek sunmaktadır.
➣Ayıplı Mal ve Ayıplı Hizmet Nedir?
Ayıplı mal, bir malın kullanım amacına uygun olmaması, sözleşmede belirtilen özelliklere aykırı olması ya da tüketicinin haklı beklentilerini karşılamayacak şekilde kusurlu veya eksik olması durumudur. Örneğin, satın alınan bir telefonun kısa süre içinde batarya ömrünün tükenmesi veya bir buzdolabının soğutmama sorunu yaşatması bu duruma örnektir.
Ayıplı hizmet ise, sunulan hizmetin, hizmet sağlayıcının taahhüt ettiği kalitede olmaması, eksik veya kusurlu şekilde ifa edilmesi hâlinde ortaya çıkar. Örneğin, bir tesisatçının tamir ettiği kombinin kısa sürede tekrar aynı sebeple arızalanması veya internet firmasının altyapı sorunları haricinde kendi kusuruyla, taahhüt ettiği hızda internet sunamaması ayıplı hizmetin en sık karşılaşılan örneklerinden biridir.
Ayıplı mal ve hizmetlerin, yalnızca fiziksel kusurlardan ibaret olmadığı unutulmamalıdır. Ürünün reklamında vaat edilen özellikleri taşımaması, kullanım talimatının eksik ve hatalı olması, garanti belgesinin verilmemesi gibi durumlar da ayıplı mal ve hizmet kategorisine girebilmektedir.
➣Mal ve Hizmetlerdeki Ayıp Türleri
6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'a göre ürün veya hizmetteki ayıpların dört ana kategoride sınıflandırılması mümkündür:
Ⓐ Açık Ayıp: Mal veya hizmet teslim edildiğinde, gözle görülür veya ilk kullanımda kolayca fark edilebilen kusurlardır. Örneğin, çatlaksız teslim edilmesi gereken bir seramik tabakanın, gözle görülür bir çatlağa sahip olması açık ayıptır.
Ⓑ Gizli Ayıp: Malın veya hizmetin kullanımından sonra ortaya çıkan, ilk bakışta fark edilemeyen kusurlardır. Örneğin, yeni alınan bir otomobilin 3 ay sonra motor arızası çıkarması, gizli ayıba örnektir.
ⒸEkonomik Ayıp: Malın kullanım süresi boyunca vaat edilen performansı göstermemesi veya beklenenden daha yüksek maliyetlere neden olması durumudur. Örneğin, enerji tasarrufu vaat edilen bir klimanın yüksek elektrik faturası oluşturması, ekonomik ayıba örnek verilebilir.
ⒹHukuki Ayıp: Birtakım hukuki nedenler, yasaklamalar ve sınırlamalar nedeniyle alıncının maldan veya hizmetten yararlanmasının engelleyen mal veya hizmetteki kusurlardır. Örneğin galeriden alınan bir aracın satış beyanının aksine hacizli olduğu ortaya çıkması veya Türkiye kayıtlı olarak satılan cep telefonun IMEI numarasının sahte çıkması birer hukuki ayıptır.
➣Ayıplı Mal ve Hizmet Durumlarında Tüketicilerin Hakları Nelerdir?
Ayıplı mal ve hizmetle karşılaşan tüketicinin, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'a göre birtakım seçimlik hakları mevcuttur. Bu haklar, ayıplı malın veya hizmetin niteliğine göre değişiklik gösterebilmekle birlikte temelde tüketici bu haklardan birisini seçmekle serbesttir.
①Ürünün Değiştirilmesini İsteme Hakkı: Tüketici, ayıplı malı yenisiyle değiştirilmesini talep edebilir. Bu hak, özellikle elektronik eşyalar için sıkça kullanılır.
②Ürünü İade Etme ve Ücret İadesini İsteme Hakkı: Tüketici, ayıplı malı iade ederek ödediği bedelin tamamının geri ödenmesini talep edebilir.
③Ürünün Ücretsiz Olarak Onarılmasını İsteme Hakkı: Tüketici, ayıplı malın onarılmasını talep edebilir. Satıcı, malın onarımını en fazla 30 fün içinde gerçekleştirmekle yükümlüdür ve bu onarım için ek bir ücret talep edemez.
④Ürün Bedelinden İndirim İsteme Hakkı: Tüketici, ayıplı malı kabul etmekle birlikte, ürün veya hizmetteki ayıp oranında, ödemiş olduğu ücretten bedel indirimi talep edebilir.
➜ Yine tüketicilerin, işbu seçimlik haklardan birisini kullanması haricinde, seçimlik haklarına ilave olarak satıcı veya sağlayıcıdan ayrıca varsa ispat etmek koşuluyla uğradığı diğer zararları için tazminat talep etmesi de mümkündür.
TÜKETiCi
HUKUKU
Çalışma alanı sayfasına dön.
Üst sayfaya dön.
BiLiŞiM VE fiKRi MÜLKiYET
HUKUKU
