iDARE VE VERGi HUKUKU
Çalışma alanı sayfasına dön.
Üst sayfaya dön.
BiLiŞiM VE fiKRi MÜLKiYET
HUKUKU
İDARİ İŞLEM VE EYLEMLERDEN KAYNAKLANAN ZARARLARIN TAZMİNİ: TAM YARGI DAVALARI
İdari işlemler veya idarenin eylemlerinden kaynaklanan hak ihlalleri, kişilerin malvarlığı, hak ve özgürlükleri üzerinde ciddi zararlar doğurabilir. İdari yargıda, bireylerin bu tür zararları telafi edebilmesi için tam yargı ve tazminat davaları önemli bir hukuki yol olarak öne çıkmaktadır. Bu davalar, idarenin eylem ve işlemlerinden doğan maddi ve manevi zararların tazmini amacıyla açılır ve bireylere idarenin sebep olduğu mağduriyetlerin giderilmesi için yargı yolunu kullanma imkânı tanır.
➣Tam Yargı Davası Nedir?
Tam yargı davası, idarenin işlem veya eylemlerinin hukuka aykırı olarak bireyde zarara yol açtığı durumlarda, zararın giderilmesi ve tazmin edilmesi için açılan davadır. Tam yargı davaları, idari işlemlerin iptali davalarından farklı olarak, doğrudan zarar telafisi amacı güder. Bu davalar, bir hakkın ihlali sonucu maddi veya manevi tazminat talep etme olanağı sunar.
Yine idarenin kamu hizmetlerini yürütürken ihmali ya da hatalı davranışları sonucu kişilere zarar vermesi durumunda, idarenin kusurlu sorumluluğuna dayanarak tazminat talep edilebilir. Kusursuz sorumluluk ise, idarenin herhangi bir kusuru olmaksızın, kamu hizmetinin olağan etkilerinden kaynaklanan zararlardan sorumlu tutulmasıdır. Devlet hastanelerinde yapılan hatalı tıbbi uygulamalardan veya hastanenin kötü şartları sebebiyle bireylerin zarar görmesi sebebiyle doğacak tazminat talepleri de bu sorumluluk kapsamındadır.
Benzer şekilde güvenlik güçlerinin toplumsal olaylar sırasında müdahalesi sonucu bireylerin malvarlığı veya bedeni üzerinde oluşan zararlarda idarenin sorumluluğu kapsamındadır.
➣Tam Yargı Davasında Tazmin Edilecek Zararlar
Tam yargı davalarında tazmin edilecek zararlar, maddi ve manevi zararlar olarak ikiye ayrılır:
-
Maddi Tazminat: Kişinin malvarlığında meydana gelen doğrudan parasal kayıpların telafi edilmesini amaçlar. Örneğin mülkiyet hakkının ihlali sonucu uğranan zararlar, bireyin vücut bütünlüğü ve sağlığı üzerinde meydana gelen zararlar sonucu tedavi masrafları, çalışma gücü kaybı maddi tazminat kapsamında değerlendirilir.
-
Manevi Tazminat: İdarenin işlemi veya eylemi nedeniyle kişinin yaşadığı acı, elem, üzüntünün bir nebze olsun giderilmesi amacıyla ödenen ve daha çok cezai nitelikte bir anlam taşıyan tazminat türüdür.
➣Dava Açma Süresi
Tam yargı davalarında dava açma süresi, idari işlemler bakımından tebliğ tarihinden itibaren 60 gün olarak belirlenmiştir. Ancak idari işlemler için çoğunlukla iptal davası da açılmakta olduğundan burada kanun kişilere, istendiği takdirde önce iptal davasını açıp verilecek karardan sonra yine 60 günlük süre içerisinde tam yargı davasının da açılabileceğini hüküm altına almıştır. Fakat durumun gerekliliklerine göre tam yargı ve iptal davasının birlikte açılabilmesi de her zaman mümkündür.
İdarenin, temelinde bir idari karar veya işlem olmayan veya bir idari sözleşmeye dayanmayan her türlü faaliyeti (fizik alanında görülen iş, hareket ve çalışmalar) veya hareketsiz kalması ise idari eylem olarak tanımlanmaktadır.
Bu sebeple eğer zarar doğrudan bir işlemden değil de bir idari eylem sonucunda doğmuşsa, burada öncelikle bu eylemlerin yazılı bildirim üzerine veya başka suretle öğrenildiği takdirde öğrenme tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye zararın giderilmesi için başvurulması gerekmektedir. İdarenin vereceği cevap kişinin zararını tazmin etmezse sonucun tebliği tarihinden itibaren 60 gün içinde tam yargı davasının açılması mümkündür.
Ancak bireylerin ilerleyen süreçte dava aşamasında hak kaybına uğramaması adına idareye yapılacak başvuruların da avukat yardımıyla hazırlanması sürecin başarası açısından önem arz etmektedir.
➣Yargılama Süreci
Tam yargı davaları, idarenin kusurunun ispatlanması, zararın tespit edilmesi ve tazminat taleplerinin hukuki çerçevede ileri sürülmesi açısından titizlikle takip edilmesi gerek bir süreci kapsamaktadır. Bu davalarda zararın varlığının ve idarenin eylemi ile zarar arasındaki nedensellik bağının ispatlanması önem arz eder. Bu süreçte bir avukat desteğinin alınması, hak kayıplarının önlenmesi ve sürecin etkin bir şekilde yönetilmesi için büyük önem taşır.
➣Özlük Hakları ve Hukuki Güvence
Özlük hakları, memurların çalışma şart ve durumlarını içerir. Maaş, terfi, izin hakları, çalışma saatleri, sosyal güvence gibi konular memurun özlük haklarının kapsamını oluşturur. İdarenin, memurun özlük haklarına yönelik keyfi müdahalelerde bulunması veya hukuka aykırı işlemler tesis etmesi durumunda, ilgili işlemin iptali için idari yargıya başvuru hakkı doğmaktadır. Avukatlık büromuz, memurların özlük haklarının korunması ve bu haklara yönelik haksız işlemlerin iptal edilmesi adına gereken tüm hukuki desteği sağlamaktadır.