iDARE VE VERGi HUKUKU
Çalışma alanı sayfasına dön.
Üst sayfaya dön.
BiLiŞiM VE fiKRi MÜLKiYET
HUKUKU
İDARİ YARGIDA HAK ARAMA YOLLARI: İDARİ İŞLEMLERİN VE İDARİ PARA CEZALARININ İPTALİ
Hukuka aykırı idari işlemler vatandaşların hak ve özgürlüklerini zarar vermekte olup idarenin bu yöndeki kararlarına karşı ise bireylerin hak arama yolunda idari yargı mercilerine başvurma hakkı bulunmaktadır. Avukatlık firmamız, her türlü idari işlem ve idari para cezalarının iptali süreçlerinde müvekkillerimize kapsamlı hukuk hizmetler sunmaktadır.
➣İdari İşlem Nedir?
İdari işlem, idarenin kamu gücüne dayanarak tek taraflı irade beyanıyla hukuki sonuç doğuran ve muhataplarının hukukî durumunu etkileyen işlemleridir. Bu işlemler, ruhsat iptalleri, inşaat izinleri, işyeri açma izinlerinin reddedilmesi, imar planı değişiklikleri gibi kararları kapsayabileceği gibi bireylere özgü idari para cezaları şeklinde de ortaya çıkabilmekte olup yine idare tarafından oluşturulmuş yönetmelik gibi bir alt norm teşkil eden düzenleyici işlemler de olabilmektedir.
Her idari işlem hukuka uygun olmalıdır; aksi halde bireylerin haklarına aykırılık teşkil edebilir. Hukuka aykırı işlemlerin iptali için yargıya başvurmak, mağduriyetin giderilmesi için atılacak en doğru adımdır.
➣Düzenleyici İşlemlerin İptali
İdari merciler tarafından çıkarılan yönetmelik ve tebliğ gibi düzenleyici işlemler, genel ve soyut nitelikte olup geniş kitleleri etkileyen kurallar getirmektedir. Bu düzenleyici işlemler, kanunlara aykırı olduğu ya da hak ihlallerine yol açtığı takdirde, doğrudan iptal davasına konu olabilir. Ancak bu tür düzenleyici işlemler doğrudan bireysel bir kişiyi değil, genel olarak toplumun bir kesimini etkilediği için ilk derece mahkemesi olarak Danıştay yetkili olup, davanın doğrudan Danıştay’da açılması gerekecektir.
Danıştay, bu tür davalarda düzenleyici işlemin Anayasa’ya, kanunlara ve diğer üst normlara uygunluğunu denetler ve hukuka aykırılık tespit edildiği takdirde düzenleyici işlem iptal edilir.
➣İdari Para Cezaları
İdarenin vatandaşlara veya işletmelere uyguladığı para cezaları, idari para cezaları olarak adlandırılır ve çevre kirliliği, görüntü kirliliği, ruhsatsız yapılar gibi konuları kapsayabilir.
Belediyeler, imar düzenlemelerine uygun olmayan veya ruhsatsız yapılar tespit ettiğinde, yapı sahiplerine idari para cezası uygulayabilir. Ancak, bu cezalar uygulanırken usul hataları yapılması, yeterli kanıtın bulunmaması veya gerekli uyarıların yapılmadan işlem tesis edilmesi durumlarında hukuka aykırılık teşkil eder. Bu durumda cezaların iptali için yargıya başvurularak hukuka aykırı cezaların iptali sağlanabilmektedir.
➣Dava Açma Süreleri
İdari işlemlere karşı açılacak davalar, belirli bir süre ile sınırlıdır. Davaya konu olacak idari işlemin tebliğinden itibaren genel olarak, aksine bir hüküm olmadığı sürece 60 gün içinde dava açılması gerekmektedir.
➣Yürütmenin Durdurulması
İdari yargıda haksız işlemlerle mücadelede en önemli mekanizma, yürütmenin durdurulması talebidir. Yürütmenin durdurulması kararı, mahkeme tarafından dava süresince dava konusu idari işlemin geçici olarak askıya alınması anlamına gelir.
Nitekim idarenin tesis ettiği işlemler, bazı durumlarda telafisi güç veya imkânsız zararlara yol açabilir. Bu gibi hallerde mahkemeden yürütmenin durdurulması talep edilerek işlemin geçici olarak askıya alınması sağlanabilir.
Yürütmenin durdurulması talebinin kabul edilmesi için uygulamada iki önemli kriter mevcuttur:
-
Açıkça Hukuka Aykırılık: Dava konusu idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması gereklidir.
-
Telafisi Güç veya İmkânsız Zarar: İşlemin uygulanmaya devam etmesi halinde, memur için telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ihtimali de önemli bir şarttır. Bu zararlar, kişinin çalışma hayatı, ekonomik durumu veya sosyal hakları üzerinde geri döndürülemez sonuçlar doğurabilecek nitelikte olmalıdır.
Özellikle mülkiyet hakkını etkileyen yıkım kararı gibi durumlarda, yürütmenin durdurulması kararı ile dava süresince kişilerin hak kaybına uğramalarının önüne geçilmesi mümkündür.