iDARE VE VERGi HUKUKU
Çalışma alanı sayfasına dön.
Üst sayfaya dön.
BiLiŞiM VE fiKRi MÜLKiYET
HUKUKU
VERGİ UYUŞMAZLIKLARINDA HAK ARAMA VE ÇÖZÜM YOLLARI: HUKUKA AYKIRI VERGİ TARH VE CEZALARININ İPTALİ
Vergi daireleri tarafından yapılan tarhiyat ve kesilen cezalar kimi durumlarda hukuka aykırılıklar içerebilir. Vergi kanunları kapsamında getirilen düzenlemelere aykırı tebliğlerin ve uygulamaların varlığı halinde, mükellefler açısından hukuka aykırı vergi tarhiyatları ve cezalarının iptali davası önemli bir hak arama yolu olarak öne çıkmaktadır.
➣Vergi Tarhı ve Resen Tarhiyat
Vergi tarhı, vergi idaresinin, mükellefin beyanı veya diğer bilgilere dayanarak vergi matrahını belirlemesi ve buna göre vergi borcunu tespit etmesi işlemidir. Vergi tarhı, beyanname usulüyle yapılabildiği gibi, idarenin gerek ihbar gerekse de karşı firmalarla olan alışverişlerde genel itibarıyla şüpheli işlemlerin varlığına kanaat getirdiği durumlarda yaptığı incelemeler sonucu vergi ziyaının ortaya çıktığını tespit ettiği hallerde resen tarhiyat yoluyla da yapılabilir. Resen tarhiyat, vergi idaresinin kendi elindeki veriler ışığında denetim veya inceleme sonucunda vergi matrahını belirlediği tarh yöntemidir.
Resen tarhiyat durumunda vergi daireleri, fark vergi matrahı haricinde, vergi ziyaı cezası ve usulsüzlük cezaları gibi cezai yaptırımlar da uygulayabilmektedirler.
➣Vergi Cezaları
-
Vergi Ziyaı Cezası: Mükellefin beyanı ile eksik vergi ödenmesine veya vergi kaybına yol açılması durumunda, idarece vergi ziyaı cezası uygulanır. Vergi ziyaı cezası, eksik beyan edilen veya ödenmeyen verginin bir katı oranında kesilir. Bu ceza, sahte fatura kullanımı, kaçakçılık gibi durumlarda 3 kat uygulanmakta olup yine mükelleflerin geçmişte de benzer kesinleşmiş eylemleri bulunduğu takdirde tekerrür hükümleri uyarınca cezanın miktarında artışlar da meydana gelebilmesi mümkündür.
-
Usulsüzlük Cezaları: Vergi beyannamelerinin zamanında verilmemesi, KDV, gelir vergisi, kurumlar vergisi veya arazi vergisi, emlak vergisi gibi vergilere ilişkin yükümlülüklerin ihlal edilmesi, fatura düzenlenmemesi gibi durumlarda usulsüzlük cezaları uygulanır.
Ancak vergi daireleri tarafından vergi cezaları uygulanırken; şartları oluşmadan, vergi cezasına sebebiyet veren eylemler somut olarak ortaya konulup ispat yükümlüğüne uyulmadan yahut hatalı oranda hesaplanan cezaların verilmekte olduğu sık sık görülmektedir. Nitekim vergi cezaları her ne kadar idari yargı içinde ve vergi hukuku hiyerarşisinde yer almaktaysa da bir “cezai yaptırım “niteliği barındırdığından ceza yargısına hakim olan ilkelere uygun olması gerekmektedir. Keza iptal kararlarının altında yatan temel sebep de vergi dairelerince düzenlene ihbarnameler ve raporlarda bu hususta eksiklikler barındırmasıdır.
Daha somut bir örnek ile açıklamak gerekirse vergi dairelerince yapılan resen tarhiyat sonucu bazı durumlarda mükelleflere hem vergi ziayı cezası hem de usulsüzlük cezası uygulandığı görülmektedir. Oysaki maddi ceza hukukunda bir eylem sonucu birden fazla suç ve ceza gündeme gelecek olsa bile bu cezalardan sadece ağır olan uyarınca cezai işlem yapılması gerekmektedir. Aksi durumlarda mükelleflerin, açılacak iptal davaları ile haklarını koruması gerekmektedir.
➣Vergi ve Ceza İhbarnameleri
Vergi idaresi, tarh edilen vergi ve uygulanan cezaları mükellefe vergi ve ceza ihbarnameleri yoluyla bildirir. İhbarnamede, verginin miktarı, cezanın türü ve dayanağı belirtilir. Mükellefin, kendisine tebliğ edilen bu ihbarnameye karşı dava açma hakkı bulunur. Vergi ve ceza ihbarnameleri hakkında iptal davası açılabilmesi için, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde ilgili vergi mahkemesine başvurulması gerekmektedir.
➣İptal Davası ve Tahsil İşlemlerinin Durdurulması
Vergi tarhiyatı ve vergi cezalarına karşı idari yargıda iptal davası açılması mümkündür. Mükellef, vergi mahkemesine başvurarak hukuka aykırı olduğunu düşündüğü tarhiyat veya cezaların iptalini talep edebilir. Vergi tarhiyatı ve cezalarına ilişkin iptal davalarında, istisnai durumlar haricinde, yürütmenin durdurulmasına gerek olmaksızın, dava açıldığında tahsil işlemleri kendiliğinden durur. Bu durum, mükellefin ödeme yükümlülüğünü, dava sonuna kadar bir süre ertelemektedir.
Vergi tarhiyatı ve cezalarının iptali sürecinde doğru stratejilerin belirlenmesi, mükelleflerin hak kaybına uğramaması açısından büyük önem taşımaktadır.
➣Özlük Hakları ve Hukuki Güvence
Özlük hakları, memurların çalışma şart ve durumlarını içerir. Maaş, terfi, izin hakları, çalışma saatleri, sosyal güvence gibi konular memurun özlük haklarının kapsamını oluşturur. İdarenin, memurun özlük haklarına yönelik keyfi müdahalelerde bulunması veya hukuka aykırı işlemler tesis etmesi durumunda, ilgili işlemin iptali için idari yargıya başvuru hakkı doğmaktadır. Avukatlık büromuz, memurların özlük haklarının korunması ve bu haklara yönelik haksız işlemlerin iptal edilmesi adına gereken tüm hukuki desteği sağlamaktadır.